Hata Puanı Nasıl Hesaplanıyor?

Futbol maçlarında hakem hatalarının maç sonucuna olan etkisini sayısal olarak ifade etmek için geliştirilmiş olan Hakem Hata Puanı sistemi, birçok farklı faktörü dikkate alarak bu hataları değerlendirerek puan durumu tablosunu yeniden oluşturur. Bu yazıda, kullandığımız formülü adım adım açıklayarak sistemin nasıl çalıştığını anlatacağız.

1. Hata Lehine mi Aleyhine mi?

Formül, öncelikle hatanın kimin lehine yapıldığını belirler:

IF($K2="x";1;IF($L2="x";-1;0))

Eğer hata takımın lehine ise, +1 çarpan uygulanır.
Eğer hata rakibin lehine ise, -1 çarpan uygulanır.
Bu sayede hata, puan hesaplamasında pozitif veya negatif bir etki yaratır.

2. Hata Tipi: Gol mü, Kırmızı Kart mı, penaltı mı?

Hakemin hatası bir gol ile mi, bir kırmızı kart ile mi yoksa penaltı ile mi alakalı? Formül bu ayrımı şu şekilde yapar:

a. Verilmeyen ya da Geçersiz Gol Hatası

Eğer hata bir golle ilgiliyse (örneğin, iptal edilmesi gereken bir gol iptal edilmediyse ya da iptal edilmemesi gereken bir gol iptal edildiyse) kullanılır. Formülü aşağıda olan bu hata tipinin iki ana etmeni vardır. Skor Farkı ve Dakika.

(1+$G2/90)*(3/(1+MAX(0;ABS($I2-$J2)-1)))

Dakika: Gol hataları maçın sonlarına doğru daha fazla etki yaratır. Bu nedenle dakika arttıkça hata puanı da artar.
Skor Farkı: Skor farkı azaldıkça hatanın etkisi büyür (örneğin, 0-0 veya 1-0 gibi yakın skorlar).

b. Kırmızı Kart Hatası

Eğer hata bir kırmızı kart ile ilgiliyse (örneğin, verilmeyen bir kırmızı kart), formül şunu hesaplar:

(3-3*(POWER($G2;2)/POWER(90;2)))*(2/(1+MAX(0;ABS($I2-$J2)-1)))
Dakika: Kırmızı kart hataları erken dakikalarda daha büyük etki yaratır. Maçın başlarında verilmeyen bir kırmızı kartın etkisi, ilerleyen dakikalardakine göre daha yüksektir.
Skor Farkı: Skor farkı azaldıkça hatanın etkisi büyür.

c. "Kaçan Yanlış Penaltı" ve "Gol olan Yanlış Penaltı"

"Yanlış Penaltı" hata türü, daha önce tek bir kategori olarak ele alınıyordu. Artık bu kategori, iki farklı hata türüne ayrıldı:
Yanlış Penaltı (Kaçtı): Eğer hakemin hatasıyla verilen bir penaltı kaçtıysa, sistem bu hatanın maç sonucuna etkisini sıfır katsayı ile değerlendirir. Yani, bu hata puanlamaya dahil edilmez.
Yanlış Penaltı (Gol): Hakemin hatasıyla verilen bir penaltı gol olduysa, bu hata "Gol" kategorisindeki diğer hatalarla aynı katsayılarla değerlendirilir.

d. "Verilmeyen Penaltı"

Penaltının verilmediği durumlarda, hata puanı diğer "Gol" kategorilerine göre 0.8 ağırlıkla değerlendirilir. Bunun mantığı her penaltının ortalama %80 gibi bir gol olma ihtimalinden (xG) kaynaklanmaktadır.

3. Maçın Sonucu (G/B/M)

Formül, hatanın maç sonucunu nasıl etkilediğini de göz önüne alır:

IF(IF($K2="x";1;IF($L2="x";-1;0))>0;IF($E2="G";1,25;IF($E2="B";1;IF($E2="M";0,75;1)));IF($E2="G";0,75;IF($E2="B";1;IF($E2="M";1,25;1))))

Eğer hata takımın lehine ise ve takım maçı farklı kazandıysa, puan biraz daha düşük çarpanla hesaplanır.
Eğer hata takımın aleyhine ise ve takım maçı kazandıysa, puan biraz daha düşük çarpanla hesaplanır.
Eğer hata rakibin lehine ise ve takım maçı kaybettiyse, daha yüksek bir çarpan uygulanır (çünkü hata sonucu etkilemiş olabilir).
Beraberlik durumunda nötr bir etki hesaplanır.

* Maçın sonucu tablolarımızda G/B/M şeklinde kodlanmaktadır.

4. Kalan Zaman Faktörü

Hata, maçın hangi dakikasında yapıldı? Maçın sonlarına doğru yapılan hataların bazı durumlarda etkisi daha az olabilir:

MAX(0,2;1-0,05*MAX(0;ABS($I2-$J2)*10-(90-$G2)))

Eğer bir takımın skor farkı çok büyükse ve maçın bitimine az zaman kalmışsa, hatanın puan üzerindeki etkisi daha düşük olur.
Örneğin, bir takım 3-0 öndeyken 85. dakikada rakibe verilmeyen bir penaltı ya da kırmızı kart maçın sonucu değiştirme ihtimali düşük olduğu için daha az puanla değerlendirilir.

5. Özel Durumlar

Formül, erken dakikalarda yapılan kritik hataları daha yüksek çarpanlarla değerlendirir:

a. Erken Kırmızı Kart ve 1 Farklı Galibiyetle Sonuçlanan Maçlar

Eğer bir takım erken dakikada verilmeyen bir kırmızı kart sonucunda 1 farklı galibiyet almışsa, hata puanı şu çarpanla artırılır:


IF(AND($H2="Kart";$G2<30;IF($K2="x";1;IF($L2="x";-1;0))>0;$E2="W";ABS($I2-$J2)=1);2;1)

b. Erken Kırmızı Kart ve Beraberlikle Sonuçlanan Maçlar

Eğer bir takım erken dakikada verilmeyen bir kırmızı kart sonucunda maç beraberlikle sonuçlanmışsa, rakip takımın potansiyel galibiyetini göz önünde bulundurmak için ekstra bir çarpan eklenir:

IF(AND($H2="Kart";$G2<30;IF($K2="x";1;IF($L2="x";-1;0))<0;$E2="D";ABS($I2-$J2)=0);2;1)

6. Maç Sonuçlarında Yeni Kodlama

Sistemin daha kolay anlaşılabilir olması için maç sonuçlarına dair kodlama güncellenmiştir:

Galibiyet (G): Eskiden "W" olarak kodlanan galibiyet sonucu, artık "G" harfi ile temsil ediliyor.
Beraberlik (B): Beraberlik sonuçları için kullanılan "D" kodlaması, artık "B" olarak güncellenmiştir.
Mağlubiyet (M): Mağlubiyetler için "L" yerine "M" kodu kullanılmaktadır.

Bu kodlamalar, formüldeki şu şekilde güncellenmiştir:

IF($E2="G";1,25;IF($E2="B";1;IF($E2="M";0,75;1)))

7. Hataların Sayısal Analizine Yönelik İyileştirmeler

Yapılan tüm değişiklikler, sistemin daha geniş bir perspektiften hakem hatalarını değerlendirmesine olanak sağlar:
Yeni hata türleri ile detaylı analiz,
Maç sonuçlarına yönelik güncellenmiş kodlama,
"Yanlış Penaltı (Kaçtı)" gibi durumların etkisinin sıfırlanması,
"Verilmeyen Penaltı" gibi durumların özel ağırlıkla değerlendirilmesi.
Bu güncellemeler, sistemin daha kapsamlı, adil ve doğru bir değerlendirme yapmasını sağlamaktadır. Eğer ek önerileriniz veya geliştirilmesini istediğiniz noktalar varsa, her zaman geri bildirimlerinizi bekliyoruz.

Sonuç

Formül, her hakem hatasını şu faktörlere göre değerlendirir:

Hatadan kimin fayda sağladığı (takım mı, rakip mi?),
Hataya konu olan pozisyonun tipi (gol mü, penaltı mı, kırmızı kart mı?),
Maçın sonucu (galibiyet, beraberlik, mağlubiyet),
Skorun yakınlığı,
Hatanın maçın hangi dakikasında yapıldığı,
Özel durumlar (erken kırmızı kart ve dar galibiyet/beraberlik).

Bu sistem, hakem hatalarının maç sonuçlarına etkisini olabildiğince adil bir şekilde ölçmeyi hedefler ve sayısal bir bakış açısı sunar.

Search This Blog

Futbolda Adaleti Hesaplıyoruz